Evlilik Birliğinin Hakim Müdahalesi Yoluyla Korunması

Hakim Müdahalesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Hakimin müdahalesinde bulunması için öncelikle taraflar arasında resmi nikah ile bir evliliğin olması gerekmektedir. Taraflar arasındaki sorun ya da problemin evliliklerinden ileri gelmiş olması gerekmektedir. Evlilik birliği ile ilgili olmayan bir konu üzerine hakimin müdahalede bulunması adına bir talepte bulunulamaz.

Taraflardan birisinin evlilik birliğinden gelen sorumluluk ya da yükümlülüklerini yerine getirmiyor olmuş olması ya da evliliğin devamını ciddi bir şekilde engelleyici olacak derecede uyuşmazlık olması gerekmektedir. Bunun yanında hakimin müdahalesi adına eşlerden yalnızca birisinin ya da birlikte talepte bulunması gerekmektedir. Tüm bu şartların oluşmaması halinde hakimin müdahalesi gerçekleşmeyecek, açılan dava reddedilecektir. Bunun yanında taraflardan birisinin talebi olmaması halinde hakim kendiliğinden müdahalede bulunmayacaktır.

Hakim, evlilik içerisindeki çözülemeyen konu adına eşler adına bir karar vermemektedir. Tarafları uyarması ya da uzlaştırması bir sonuca ulaştırmayacak ise eşlerden birisine yetki verecektir. Yetki vermiş olduğu eş ile sorun çözülmeye çalışacaktır.

Hakimin Müdahalesinde Neler Talep Edilebilir?

Evlilik içerisinde bulunulan her konu ya da detay adına hakim müdahalesinde bulunulması talebinde bulunulamaz. Tarafların hakim müdahalesine başvuruda bulunması için başvuru konusunun önemli olması gerekmektedir. Önemli olmayan ve evlilik birliğine bağlı olmayan konular hakkında hakim müdahalesi istenemeyecektir.

Hakimin müdahalesi adına talep edilebilecek konular; müşterek çocuk adına konulacak isme karar verilememesi, aile konutunun seçilmesinde uzlaşılamaması, çocuğun hangi okula gideceği konusunda karar verilememesi, aile konutu adına alınacak olan eşyalarda karar verilememesi gibi konulardır.

Hakim Tarafından Alınacak Olan Tedbirler Nelerdir?

Hakim kanunda öngörülmeyen tedbirler dışında herhangi bir tedbir alma yetkisi bulunmamaktadır. Hakimin alabileceği tedbirler Türk Medeni Kanunu’nda belirtilmiştir.

Uyarıda Bulunma

Hakimin alabileceği genel tedbir sınıfındadır. Uyarıda bulunma, eşlerden birisine veya her ikisine bulunduğu uyarı, ikaz anlamındadır. Uyarıda bulunma, genellikle eşlerin evlilik birliğinden gelen yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde ortaya çıkmaktadır. Hakim, birlikten gelen yükümlülüğünün ne olduğunu, hangi yükümlülüğü ya da sorumluluğu ihlal ettiğini ve ihlalinin sona erdirmesi için uyarıda bulunması aldığı tedbirdir.

Uzlaştırma

Uzlaştırma, hakimin alacağı genel tedbirdir. Genellikle tarafların aile konutu seçememesi, çocuk adına hangi okula gideceği ya da hangi ismi koyacağı konusunda uzlaşamamaları halinde hakimin aldığı tedbirdir. Hakim, tarafların mahkemeye sunmuş olduğu sorun ile tarafları dinler ve alternatif yolları değerlendirir. Hakim, taraflar arasındaki sorunu uzlaştırma yolu ile tarafların ortak noktada buluşmasını sağlamaktadır. Hakim, taraflar adına bir karar vermemektedir.

Uzmana Yönlendirme

Uzmana yönlendirme, hakimin alacağı genel tedbirlerdendir. Uzman, aile mahkemelerinde bulunan ve boşanma davalarında da yetkilendirilen kişilerdir. Hakim, taraflar arasındaki sorunun bir uzman yardımı ile çözülmesi kanaatinde ise taraflara uzmana yönlendirme konusunda isteklerinin olup olmadığı sorulacaktır. Tarafların isteği sonrasında hakim, dosyaya uzman atamasında bulunacaktır. Tarafların ortak bir isteği bulunmadan hakim uzman yönlendirmesinde bulunamayacaktır.

Parasal Katkının Belirlenmesi

Hakimin alacağı özel tedbirlerden birisi de eşlerin birlikte yaşarken yapacağı parasal katkının belirlenmesidir. Evliliklerde, aile konutuna yapılacak olan gider, evin gideri adına yapılacak maddi gider sorun haline gelebilmektedir. Bu nedenle eşler, ev gideri adına yapacağı gideri belirleyip ortak bir karar varmaktadır. Her eş gücü oranında gidere katılımda bulunmaktadır. Ancak tarafların yapılacak parasal katkıyı belirleyememesi halinde hakim müdahalesi talebinde bulunulabilir. Hakim böylelikle tarafların yapacağı katkıya ilişkin bir karar verebilecektir.

Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi

Hakimin alacağı özel tedbirlerdendir. Hakimin, eşlerin birlikte yaşamasına ara vermesi kararının verebilmesi için eşin kişiliğinin, ekonomik güvenliğinin ve aile huzurunun ciddi biçimde tehlikeye düşmesi halinde verebilir. Türk Medeni Kanunu’nun 195. Maddesinde belirtilmiştir:

“Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir.

Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır. Eşlerden biri, haklı bir sebep olmaksızın diğerinin birlikte yaşamaktan kaçınması veya ortak hayatın başka bir sebeple olanaksız hâle gelmesi üzerine de yukarıdaki istemlerde bulunabilir.

Eşlerin ergin olmayan çocukları varsa hâkim, ana ve baba ile çocuklar arasındaki ilişkileri düzenleyen hükümlere göre gereken önlemleri alır.”

Hakim, kanunda belirtilmeyen haller haricinde, eşlerin ayrı yaşamasına karar vermeyecektir. Tarafların ergin olmayan müşterek çocukları bulunuyor ise hakim çocuğun bu süre zarfında kimde kalacağına dair karar verecektir.

Borçlulara Emir Verilmesi

Hakimin alacağı özel tedbirlerdendir. Eşlerden biri, evlilik birliğinden gelen giderlere karşı yükümlülüğünü yerine getirmemiş ise hâkim eşin borçlularına, ödemeyi tamamen veya kısmen diğer eşe yapmalarına ilişkin emir verebilecektir. Hakimin borçlulara ilişkin bu şekilde emir verebilmesi için alacaklı olan eşin düzenli bir gelirinin olması şartı bulunmaktadır.

Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması

Hakimin alacağı özel tedbirlerdendir. Evlilik birliğinin ekonomik varlığının korunabilmesi, mali yükümlülüğün yerine getirebilmesi adına eşlerden birinin başvurusu üzerine mallar ile ilgili tasarrufların yalnızca eş rızasına dayandırılarak yapılabileceğine karar verebilecektir.

Hakimin Müdahalesi Talepli Dava Dilekçesi

İSTANBUL ( ). AİLE MAHKEMESİNE

DAVACI : Ad Soyad (TC Kimlik No)

Adres

VEKİLİ : Av. Ad Soyad

Adres

DAVALI : Ad Soyad (TC Kimlik No)

Adres

KONU : Hakimin müdahalesi talebidir.

AÇIKLAMALAR :

1-) Taraflar …/…/… tarihinde evlenmiş olup bu evlilikten müşterek çocukları bulunmamaktadır. Davacı müvekkil, tarafların evliliği ile ilgili olan bir problem nedeniyle iş bu müdahale talepli davayı açma zarureti hasıl olmuştur.

2-) Davalı, evlilik birliğinden gelen yükümlülüklerini yerine getirmemektedir. Davalı, haftada bir denecek kadar az sürede eve gelmekte, evin ekonomik ihtiyaçlarını da karşılamamaktadır. Davacı müvekkil, davalıyı defalarca uyarmış, davalının ailesinin uyarıda bulunmasını istemiş olsa da bütün bunlar bir sonuç doğurmamıştır.

3-) Tarafların evliliğinde problemin çözülmesi adına iş bu dava açılmıştır.

HUKUKİ SEBEPLER : TMK, HMK ve ilgili her türlü yasal delil.

HUKUKİ DELİLLER : Nüfus kayıt örneği, tanık, sosyal ve ekonomik durum ve her türlü yasal delil.

SONUÇ ve İSTEM : Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenlerle;

1-) Davanın kabulü ile evlilik birliğinden gelen yükümlülüklerini yerine getirmeyen davalı adına gerekli tedbirlerin alınmasına,

2-) Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafça ödenmesi yönünde karar verilmesini saygılarımızla vekaleten talep ederiz.

Davacı Vekili – Ad Soyad ( imza )

Hakimin Müdahalesi Örnek Yargıtay Kararları

Çocuğa Anne ve Babanın Ad Koyması

Tarafların evliliğinden olan müşterek çocuklarına anne, babadan gizli olarak nüfusa gidip çocuğun adını koymuştur. Bunun üzerine davacı baba, çocuğuna kendisinden gizli olarak ad konulduğunu ve çocuğa anne ile babanın ortak bir ad koyabileceğini belirterek hakimin müdahalesini talep etmiştir. İlk derece mahkemesi ise çocuğa annenin isim koymasında bir engel olamayacağından bahisle davanın reddine karar vermiştir. Davacı baba, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşılık temyiz başvurusunda bulunmuştur.

Yargıtay, ortak çocuğa ad konulurken anne ve babanın ortak bir karara vararak adın konulabileceğini belirtmiştir. Ancak taraflar bu konuda anlaşamadığı vakit, velayet hakkı kapsamı içerisinde ad konusunda hakimin müdahalesi talebinde bulunma hakları olduğunu eklemiştir. Bu nedenle ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşılık bozma kararı vermiş ve mahkemenin vermiş olduğu karar doğru bulunmamıştır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/26017 Esas 2017/14036 Karar)

Eşinin Eve Almaması Nedeniyle Hakim Müdahalesi

Taraflar arasındaki evliliğindeki problem nedeniyle davacı erkek tarafından hakimin müdahalesi talepli dava açılmıştır. Dava konusu ise davacı erkeğin, davalı olan eşini evine almadığını ve bu konuda hakimin müdahalesini talep ettiğinden bahisle talepte bulunmuştur. İlk derece mahkemesi ise, davacı erkeğin açmış olduğu davanın kabulüne karar vererek davacının aile konutu olan taşınmaza girişinin önlenmesinin engellenmesine, girişin sağlanmasına yönelik karar vermiştir. İlk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşılık davalı taraf temyiz talebinde bulunmuştur.

Yargıtay, dosya incelemesinde, evlilik birliğine hakim müdahalesi talebinde bulunulduğu vakit, hakimin öncelikle tarafları uyaracağı, uzlaştırmaya çalışacağı ya da eşlerin ortak kararı ile uzmana yönlendireceği kanunda açıkça belirtilmiştir. Hakimin gerekli tedbirler almadan karar vermesi eksik inceleme ile hüküm kurulduğu belirterek mahkemenin verdiği karar doğru bulunmamıştır. Bu nedenle Yargıtay, mahkemenin vermiş olduğu karara karşılık bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2015/26098 Esas, 2016/6952 Karar)

Sık Sorulan Sorular

Evliliğin korunması adına hakimin alabileceği önlemler nelerdir?

Evlilik önemli bir müessese olduğundan tarafların evliliği konusunda içinden çıkılamaz durumunda hakim tarafından sorun çözümüne gidilmektedir. Hakim genel tedbirler alarak tarafların uzlaşamadığı konuda hakim tarafları uzlaştırarak çözüme kavuşturmayı sağlayacak, gerekli görürse bir uzmana yönlendirme yapacaktır.