Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin İptali Davası
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir?
Yasalarımızda bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 661’inci maddesinde belirtildiği üzere ölünceye kadar bakmak ve gözetmek sözleşmesi, taraarına karşılıklı haklar ve borçlar yükleten bir sözleşme olmaktadır. İki taraf arasında yapılan bu sözleşme ile bakım alacaklısı, sözleşmeye konu olan malın mülkiyetini bakım borçlusuna geçirme, bakım borçlusu da bakım alacaklısına yasanın öngördüğü anlamda ölünceye kadar bakıp gözetme yükümlülüğü altına girmektedir. Bu konuda belirtmek gerekir ki, kişinin bakılıp gözetilmesi koşulu ile yapılacak temlik işleminin geçerliliği için sözleşmenin düzenlendiği tarihi itibari ile bakım alacaklısının özel bir bakım gereksinimi içerisinde bulunması zorunlu bir durum değildir. Kişinin bakım gereksiniminin sözleşmeden sonrada ortaya çıkması veya bakım alacaklısının ölümünden önce kısa bir sürede sürmüş olması sözleşmenin geçerliliği konusunda olumsuz bir etkisi bulunmayacaktır. Yasalarda kural olarak bu tür sözleşmeye dayalı bir temlikin de muvazaaya illetli olduğunun ileri sürülmesi her zaman mümkün olabilmektedir. Bu konu en sade şekilde, irade ile beyan arasında kasıtlı olarak yaratılan aykırılık olarak tanımlanabilir. Böyle bir iddianın karşısında asıl olan tarafların sözleşmedeki gerçek ve müşterek amaçlarının saptanmasıdır. Ancak bakım alacalısının temliki işlemde bakılıp gözetilmesi koşulunun değil de bir başka amacı gerçekleştirme iradesini taşıdığı belirlenmesi durumunda sözleşmenin ivazlı olduğundan söz edilemez Miras bırakanın ölünceye kadar bakılıp gözetilmesi karşılığında temlikin muvazaayla iletli olup, olmadığının belirlenmesi için sözleşme tarihinde murisin yaşı, ziki ve genel sağlık durumu, aile koşulları ve elinde bulunan mal varlığının miktarı bu durumun karşılayabilir olup olmadığı gibi bilgi ve olguların göz önünde tutulması gerekmektedir.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmenin İptali Nasıl Olur?
Türk Borçlar Kanunda belirtildiği şekilde mal sahipleri ölünceye kadar bakma sözleşmesi imzalayarak kendisine ölene kadar bakan kimseye mal varlığını bırakabilmektedir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım sorumluluğuna alarak bakım kişiyi ölünceye kadar bakmayı, bakım ölünceye kadar bakma sözleşmesine miras sözleşmesine ilişkin hükümler uygulanmaktadır. Yapılan sözleşmenin mirasçı atanması içermemesi durumunda bile miras sözleşmesi şeklinde yapılması gerekmektedir. Aksi durumda sözleşme geçerli olmayacaktır. Yapılacak sözleşme devlet tarafından tanınmış olan bir bakım kurumu tarafından yetkili makamların belirlediği koşullara uyularak yapılması durumunda geçerliliği yazılı şekilde olarak yapılabilmektedir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptali davasında bakım alacaklısı, ölünceye kadar bakma sözleşmesi yüzünden kanuna göre nafaka yükümlüsü olduğu kişilere karşı yükümlülüğünü yerine getirme olanağını kaybediyor ise bundan yoksun kalanların sözleşmenin iptalini istemesi mümkün olacaktır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi taraarına karşılıklı haklar ve borçlar yükleyen bir sözleşme olmaktadır. Yapılan bu sözleşme ile bakım alacaklı olan taraf sözleşmeye konu olan taşınmazın mülkiyetini bakım borçlusuna geçirmeye, bakım borçlusu da bakım alacaklısına kanunlarda belirtildiği şekilde ölünceye kadar bakmak ve gözetmekle sorumlu olmaktadır. Yapılan sözleşme genel olarak iki tarafa bu yükümlülükleri vermektedir. Bakım alacaklısı ölünceye kadar bakma sözleşmesi nedeni ile kanuna göre nafaka yükümlüsü olduğu kişilere yükümlülüğünü yerine getiremediği durumlarda ve bunu yerine getireceği olanakları kaybetmesi durumunda bundan yoksun kalanların sözleşmenin iptalini istemeleri hakkı doğmaktadır. Hakim sözleşmenin iptali yerine bakım borçlusunun ifa edeceği edimlerden mahsup edilmek üzere bakım alacaklısının nafaka yükümlüsü olduğu kişilere nafaka ödemesine karar verebilmektedir. Bu konuda mirasçıların tenkis ve alacaklıların iptal davası açma hakları saklı olmaktadır.
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin İptali Davası Nasıl Açılır?
Bakım alacaklısı, ölünceye kadar bakma sözleşmesi yüzünden kanuna göre nafaka yükümlüsü olduğu kişilere karşı yükümlülüğünü yerine getirme imkanını kaybediyorsa, bundan yoksun kalanlar sözleşmenin iptalini isteyebilirler. Miras bırakanın, Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin muvazaayla illetli olup olmadığının belirlenebilmesi içinde, sözleşme tarihinde murisin yaşı, ziki ve genel sağlık durumu, aile koşulları ve ilişkileri, elinde bulunan mal varlığının miktarı, temlik edilen malın, tüm mamelekine oranı, bunun makul karşılanabilecek bir sınırda kalıp kalmadığı gibi bilgi ve olguların göz önünde tutulması gerekir.
