Oturma İzni (İkamet İzni) Nasıl Alınır?
Makâlemizi Sesli Dinleyebilirsiniz
Oturma izni; ülkelere göre belirlenen vize süresinden daha fazla Türkiye’de kalacak olan yabancı için, yabancının İl Göç İdare’sinden alması gereken ve Türkiye’de kalabileceği süreyi belirleyen hukuki belgedir. Oturma izni ile ilgili kanuni düzenlemeler, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve 5683 Sayılı Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri ile İlgili Kanun’da yer bulmuştur.
Oturma izninden muaf yabancı uyruklu kişiler hariç olmak üzere yabancı uyruklu kişilerin vize sürelerini kapsamayan sürelerde Türkiye’de bulunma gereklilikleri için oturma izni almaları zorunludur.
Oturma izni, uluslararası hukukun bir getirisi olarak karşımıza çıkar. Bu getiri, aynı zamanda kamu sağlığını ve düzenini korumak, ortaya çıkabilecek olumsuz durumları engellemek ve ülkede ikamet eden yabancıları tespit ve kontrol edebilmek için ülke çıkarları adına önem arz eder.
Türkiye’de bulunma gerekliliklerine göre ikamet izin türleri şunlardır:
- Kısa dönem
- Uzun dönem
- Aile
- Öğrenci
- İnsan ticaret mağduru
- İnsani ikamet izni
Bu türlerden hangisinin yabancı uyruklu kişi için uygun olduğunun belirlenmesi ile birlikte oturma izni başvuru yapılabilir.
Oturma İzni (İkamet İzni) Nasıl Alınır?
Oturma izni alma işlemleri online sistem üzerinden yapılmaktadır. Göç idaresinin online sitesi üzerinden e-ikamet aracılığı ile oturma izni başvuru yapılabilmektedir. Başvuruyu gerçekleştirmek için e-ikamet sayfasında bulunan “İlk Kez İkamet İzni Başvurusu Yapıyorum” butonu kullanılmalıdır. Bu buton aracılığıyla yönlendirilen başvuru formu eksiksiz ve doğru bilgileri içerecek şekilde doldurulmalıdır.
Form doldurulduktan sonra başvuru sürecini tamamlamak için İl Göç İdaresi Müdürlüğü için randevu alınmalıdır. Bu randevu e-ikamet sistemi üzerinden alınabilmektedir.
Randevu alındıktan sonra doldurulan form, çıktısı alınarak ve imzalanarak “Oturma İzni Almak İçin Gerekli Belgeler” başlığı altında saydığımız gerekli evraklar ile birlikte İl Göç İdaresi Müdürlüğüne ulaştırılmalıdır. Ayrıca çıktısı alıp imzalanan bu başvuru formu, randevu süresine kadar Türkiye’de yasal olarak oturma hakkına olanak sağlamaktadır. Yapılan başvuru sonuçları en geç 90 gün olmak suretiyle açıklanır ve ikamet izin belgesi PTT Kargo aracılığı ile gönderilir.
ÇOK ÖNEMLİ!: Başvuru yaparken veya gerekli belgeler konusunda hata yapmamak için mutlaka uzman bir avukat ile çalışılması önerilir. Aksi halde süreç, başvurunuzun reddi ve vize sürenizin sona ermesi ile sonuçlanırsa deport olma ihtimali oldukça yüksektir. Bu durumda hem deportun kaldırılması hem de yeniden başvuru için bir çok işlem, zaman ve maliyet söz konusu olacaktır.
Oturma İzni (İkamet İzni) Nereden Alınır ve Kimler Başvurabilir?
İkamet izni almak için yapılacak ilk başvuru online sistem üzerinden, e-ikamet üzerinden yapılmaktadır. Bu başvuru ön başvuru niteliği taşımakta olup ikamet izni almak için randevu dahilinde oturulmak istenen yerdeki Göç İdaresi Müdürlüğü’nden alınır.
Göç İdaresi Müdürlüğü, gerekli gördüğü takdirde gerekli mercilerden de görüş alarak ikamet izni başvurusunu red, onay veya iptal şeklinde karara bağlayacak ve sonuç hakkında bilgilendirme yapacaktır.
Oturma izni için yapılacak başvuru, belirlenen vize süresinden fazla Türkiye’de bulunmak amacıyla oturma izni alacak olan yabancı uyruklu kişi tarafından bizzat yapılabilir. Ancak isteğe bağlı olarak vekil aracılığı ile başvuru yapmak mümkündür.
Oturma İzni Almak İçin Randevu
Oturma izni randevusu, e-ikamet üzerinden ikamet izni başvurusu formu tamamlandıktan sonraki adımda alınabilmektedir. Sistem, Ankara İl Göç İdaresi Müdürlüğünü ile uygun gün ve saat seçmeniz ile birlikte randevunuzu işleme alacaktır.
Online sistem üzerinden alınan bu randevu gün ve saatinde Göç İdaresi Müdürlüğünde gerekli belgeler ve doldurulan, imzalanan başvuru formu ile birlikte hazır olunmalıdır.
Oturma İzni (İkamet İzni) Almak İçin Gerekli Belgeler
Oturma izni almak için e-ikamet üzerinden yapılan başvuru neticesinde alınan randevu ile Göç İdaresi Müdürlüğüne gidilir ve gerekli belgeler sunulur.
Bu belgeler ikamet izni çeşidine göre değiştiğinden almak istediğiniz çeşide göre sınıflandırarak gerekli belgeleri açıklayacağız.
Kısa Dönem İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler
- Başvuru formu
- Pasaport veya dengi bir belgenin aslı ile fotokopisi
- 4 adet biyometrik fotoğraf
- İkamet izni boyunca yetecek miktarda maddi imkan beyanı
- Sağlık sigortası
Bu belgeler, kısa dönem ikamet izinlerinin tümü için ortaktır. Kısa dönem ikamet izni alma nedenlerine göre başka birtakım belgeler de sunulmalıdır. Yabancı uyruklu kişinin geliş amacı ile ilgili kurum ve kuruluşlardan alınacak imzalı veya e-imzalı belgenin de yukarıda saydığımız belgelere eklenmesi gereklidir. Bu konuda çalışacağınız avukat sizden ek belgeler talep edebilir.
Öğrenci İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler
- Başvuru formu
- Pasaport veya dengi bir belgenin aslı ile fotokopisi
- 4 adet biyometrik fotoğraf
- İkamet izni boyunca kullanılmak üzere maddi imkan beyanı
- Sağlık sigortası
- Aktif öğrencilik belgesi
- Duruma göre gerekli ise ek belgeler
Uzun Dönem İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler
- Başvuru formu
- Pasaport veya dengi bir belgenin aslı ile fotokopisi
- 4 adet biyometrik fotoğraf
- İkamet izni boyunca yetecek miktarda maddi imkanın beyanı
- Sağlık sigortası
- Son 3 yıl içerisinde sosyal yardım alınmadığına dair imzalı veya mühürlü belgenin aslı.
- Adres kayıt sistemine kayıtlı olduğunu gösteren belge. Nüfus müdürlüklerinden alınabilir.
- Duruma göre gerekli ise ek belgeler
Aile İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler
İkamet alacak kişinin sunması gereken belgeler:
- Başvuru formu
- Pasaport veya dengi bir belgenin yerine geçecek imzalı veya e-imzalı belge.
- 4 adet biyometrik fotoğraf
- Duruma göre gerekli ise ek belgeler
Destekleyici kişinin sunması gereken belgeler:
- Pasaport veya dengi bir belgenin yerine geçecek imzalı veya e-imzalı belge.
- Nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi.
- Süre boyunca yetecek miktarda maddi imkanın beyanı
- Başvuran tüm aile bireyleri için sağlık sigortası
- İkamet izni belgesinin veya dengi bir belgenin aslı ve fotokopisi.
- Adli sicil kaydı
- Adres kayıt sistemine kayıtlı bulunduğuna dair belge. Nüfus müdürlüklerinden alınabilir.
Bu belgeler dışında destekleyici kişinin eşi ikamet izni almak istiyorsa evlilik cüzdanı veya dengi bir belge de gerekli belgeler arasındadır. Destekleyici kişinin 18 yaşından küçük çocuğu için ikamet izni alınacak ise doğum belgesi ve eğer çift boşanmış ise çocuğun velayet belgesi de yukarıda belirttiğimiz belgeler içerisine eklenmelidir.
Oturma İzni (İkamet İzni) Ücretleri
Oturma izni ücretleri (masrafları) her sene değişebilmekle birlikte 2022 için aşağıdaki gibidir:
- İkamet izni kart ücreti için 160 TL,
- İkamet izni harç ücreti için 1040 TL,
- İzin başvurusunda bulunan yabancının yaşına göre değişmekle birlikte sağlık sigortası ücreti (500 TL – 1750 TL arasında farklılık göstermektedir. Altmış beş yaş altı kişiler için mecburidir),
- Noter ve tercüme giderleri için ortalama 450 TL,
- Gerekli ise apostil onay harçları için 89.23/ sayfa başı TL,
- Avukat ile işlemleri yürütecekseniz avukatlık ücreti (her avukat kendi belirlemektedir)
Ancak belirtmek gerekir ki Çek Cumhuriyeti, Danimarka, İrlanda, Kosova, Nepal, Sri Lanka, Suriye ve Türkmenistan ülkeleri vatandaşları harç ücreti olan 1040 TL’yi ödemek ile yükümlü olmayan yabancı uyruklu kişilerdir.
Oturma İzni (İkamet İzni) Uzatma
Oturma izni, ilk başvurudan itibaren oturma izni çeşidine göre belirli süreler için verilmektedir. Bu sürenin bitimi, ikamet izninin son bulması anlamına gelir. Yasal olarak Türkiye’de oturmaya devam etmek isteyen yabancı uyruklu kişi, oturma izni uzatma başvurusu yapmalıdır.
Uzatma başvurusu, Valiliklere yapılmak ile birlikte mevcut oturma izninin bitmesine en az 60 gün kalmasından itibaren tamamlanmalıdır. Uzatma başvurusu, yabancı uyruklu kişinin bilgilerinin güncellenmesi durumunda randevu ile yapılır.
Güncelleme, İl Göç İdaresi Müdürlüğü aracılığı ile yapıldıktan sonra e-ikamet üzerinden uzatma başvurusu yapılabilir. Ancak yabancı uyruklu kişinin kişisel bilgilerinde bir değişiklik bulunmuyorsa direkt e-ikamet üzerinden uzatma başvurusu yapmak mümkündür.
Başvuru sonrasında başvuru formu yazdırılmalı ve imzalanmalıdır. Yazdırılan bu form ve “Oturma İzni Uzatmak İçin Gerekli Belgeler” başlığı altında saydığımız gerekli belgeler ile birlikte 5 iş günü içerisinde İl Göç İdaresine ulaştırılmalıdır.
Oturma İzni Uzatmak İçin Gerekli Belgeler
Mevcut oturma iznini uzatmak isteyen yabancılar, şu belgeleri ilgili merciye sunmalıdır:
- Başvuru formu
- Pasaport veya dengi bir belgenin nüshası (noter onaylı olmalıdır.)
- 4 adet fotoğraf
- Kalacağı süre boyunca yetecek miktarda maddi olanak beyanı
- Sağlık sigortası
Bu belgelere ek olarak iznin çeşidine göre eklenmesi gereken belgeler şunlardır:
- Kısa dönem ikamet izni uzatma başvurusu için kısa dönem ikamet izni ile Türkiye’de hangi amaç ile bulunulacağına dair ilgili kurum veya kuruluşlardan alınacak imzalı veya mühürlü belge.
- Öğrenci ikamet izni için aktif öğrenci olduğuna dair imzalı, kaşeli veya mühürlü belge.
- Aile ikamet izni için ilk başvuru belgeleri güncellenmiş olarak eklenmelidir.
Oturma İzni (İkamet İzni) Sorgulama
Oturma izni başvurusu online sistem üzerinden yapılabilmektedir. Yine aynı sistem üzerinden yani e-ikamet üzerinden başvuru sonucu sorgulamaları veya ilgili diğer sorgulamaları yapılabilmektedir.
E-ikamet sistemi sayesinde sorgulama işlemleri her an kontrol edilebilmekte olup kullanıcıya zaman açısından kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca bu konuda bir avukat ile çalışıyorsanız bu konudaki gelişmeleri avukatınız size bildirecektir.
Evlilik Yoluyla Oturma İzni
Evlilik yoluyla oturma izni, izin çeşitlerinden aile ikamet izni dahilindedir. Bu yol ile Türkiye’de ikamet izni almak isteyen yabancının kişinin Türk vatandaşı ile evli olması gerekmektedir. Türk vatandaşı ile evli olan yabancı uyruklu kişi, yukarıdaki başlıklarda açıkladığımız “İkamet İzni Nasıl Alınır?” açıklamasına göre başvuru yapıp ikamet izni alabilir.
İkamet izni alınan aile üyelerinden 18 yaşından küçük olan çocuklar, ilk ve ortaöğretim eğitim hakkından öğrenci izni olmadan yararlanabilirler. Türk vatandaşı eş ile yabancı uyruklu eş arasında gerçekleşen boşanma protokolü sonucunda en az 3 yıl aile ikameti ile Türkiye’de bulunan yabancı eş, kısa dönem ikamet iznine haiz olabilmektedir.
Çalışma İznine Bağlı Oturma İzni
Oturma izni, yabancının çalışması için yeterli değildir. Türkiye’de çalışmak isteyen yabancı ayrıca çalışma izni almalıdır. Çalışma izni olmadan çalışan yabancıya para cezası kesilir ve sınır dışı edilir.
Ancak çalışma izni bulunan bir yabancının, doğrudan oturma izni olmaktadır. Bu nedenle çalışma iznine bağlı olarak da oturma izni alınabilir. Çalışma izni için, şirketiniz, sizin adınıza başvuru yapmaktadır. Çalışma izni hakkında tüm detaylardan bahsettiğimiz “çalışma izni” yazımız okuyabilirsiniz.
Oturma İzni İptali
Oturma izni almak, belli şartlara bağlanmıştır. Bu şartlar kişinin sosyal ve kişisel özelliklerinin yanı sıra sunduğu belgelerin doğruluğunu ve tam olmasını da kapsar. Oturma izninin verilmesi, iptal edilemeyeceği anlamına gelmez.
Aşağıda belirttiğimiz durumların varlığının tespiti halinde ya oturma izni verilmeyecek ya da verilmiş olan bir izin var ise oturma izni iptali söz konusu olacaktır.
Kısa dönem ikamet izni için iptal veya red sebepleri:
- Yabancı uyruklu kişi için çıkmış sınır dışı edilme kararı.
- Yurt dışında fazla süre kalması sebebiyle ihlal kararı verilmesi veya ülkeye giriş yasağı konulması.
- Kısa dönem izninin verilme amacı dışında faaliyet yürütme.
- Kısa dönem ikamet izni şartlarının yerine getirilmemesi.
Aile ikamet izni için iptal veya red sebepleri:
- Yabancı uyruklu kişi için çıkmış sınır dışı edilme kararı veya ülkeye giriş yasağı konulması.
- Aile ikamet izninin amacı dışında kullanılması.
- Aile ikamet izni şartlarının yerine getirilmemesi.
Öğrenci ikamet izni için iptal veya red sebepleri:
- Öğrenci ikamet izni şartlarının yerine getirilmemesi.
- Öğrenci ikamet izninin amacı dışında kullanılması.
- Öğrenimin sürdürülmesinin imkansız hale gelmesi.
- Kişinin hakkında çıkmış sınır dışı edilme kararı veya ülkeye giriş yasağı konulması.
Uzun dönem ikamet izni için iptal veya red sebepleri:
- Yabancı uyruklu kişinin kamu düzeni açısından tehlikeli görülmesi.
- Zorunlu sebepler göz ardı edilmek şartıyla Türkiye dışında 1 yıl veya daha uzun süre bulunulması.
İnsani ikamet izni için red veya iptal sebepleri:
- İznin sebebi olan zorunlu insani sebeplerin ortadan kalkması ile birlikte insani ikamet izni iptal edilir.
İnsan ticareti mağduru ikamet izni için red veya iptal sebepleri:
- Yabancı uyruklu kişinin gerçek bir insan ticareti mağduru olmadığının tespit edilmesi.
- İkamet izninin gerektirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmemesi.
- Kişinin insan ticareti suçunun failleri ile herhangi bir bağ içinde bulunması.
Sık Sorulan Sorular ve Kısa Cevaplar
Oturma İzni Nedir?
Vize veya vize muafiyeti sonunda Türkiye’de daha fazla kalmak isteyen yabancılara yetkili makamlarca belirli bir süre için verilen belgedir.
Oturma İzni Nasıl Alınır?
Oturma izni alabilmek için e – ikamet sistemini kullanılarak başvuru yapılmalı ve belirlenen randevu gününde gerekli belgelerde birlikte Göç İdaresi Müdürlüğüne müracaat edilmelidir.
İkamet İzni Türleri Nelerdir?
İkamet izni türleri: Kısa dönem, aile, öğrenci, uzun dönem, insani, insan ticareti mağduru olarak 6 türdür.
Oturma İzni Başvurusu Red Edilen Kişiler Ne Yapmalıdır?
Yabancı, red kararının kendine tebliğ edilmesinden sonraki 60 günlük süre içerisinde ikamet izni başvurusunun reddi kararı için idare mahkemesinde iptal davası açmalıdır.
İkamet İzni Geçiş Başvurusu Nedir?
İkamet kalış amacında bir değişiklik olması durumunda yapılacak ikamet türü değişikliği başvurusuna geçiş başvurusu denir. Öğrenci izninden, evlenme sonrasında aile iznine geçiş, buna örnek gösterilebilir.
Oturma İzni Fotoğraf Ölçüsü ve Özellikleri Nedir?
Son 6 ayda çekilmiş, beyaz fonlu 50 mm x 60 mm ölçülerinde, yüz kısmının yüksekliği 32 mm ile 36 mm arasında ve fotoğrafın %70 ile %80 kapsayacak şekilde, ICAO standartlarında biyometrik bir fotoğraf olmalıdır.
Oturma İzni Avukatlık Danışmanlık Hizmetinin Önemi
Başvuru prosedürleri belli zaman aralıklarında yenilenmekte ve değişmektedir. Ayrıca bu prosedürler oldukça ayrıntı içerdiği için danışmanlık hizmeti yardımıyla izin başvurularını tamamlayıp takip etmek başvuranın lehine olacaktır. Bu doğrultuda oturma izni danışmanlık hizmeti veren avukatlar bulunmaktadır.
Makalemizde “Oturma İzni Nasıl Alınır?” sorusunu ayrıntılı olarak cevapladık. Ancak ilgili mevzuat ve yönetmelikler sürekli yenilenmektedir. Bu yeniliklerin takip edilmesi ve buna göre oturma izni başvurusunda bulunmak, sürecin kısa sürede ve olumlu olarak tamamlanması açısından önemlidir. Kanun ve yönetmelikte meydana gelen değişiklikler deneyimli yabancılar hukuku avukatları tarafından düzenli olarak takip edilmektedir.
Oturma izni almak isteyen yabancı uyruklu kişilerin mutlaka yabancılar hukuku avukatı ile çalışması, doğru ikamet izni çeşidinin belirlenmesi ve tamamlanması gereken belgeleri ve prosedürlerin eksiksiz ve doğru bir şekilde tamamlanması açısından önem arz eder.
ÇOK ÖNEMLİ!: Hukuki işleriniz için yardım alırken mutlaka avukatlar ile çalışınız. Sorun yaşamamak için yabancı göç danışmanlık şirketi adı altında iş ve evrak takibi yapan kişiler ile çalışmamaya özen gösteriniz.
Yabancılar hukuku ile ilgili diğer yazılarımıza “uluslararası hukuku” kategorimizden ulaşabilirsiniz.
