Yabancı Ülke Boşanma Kararlarının Tanınması ve Tenfizi
Türkiye dışında başka bir ülkede yabancı bir mahkeme tarafından verilen boşanma kararı Türk Mahkemelerinde tanınmadığı sürece Türkiye’de geçerli değildir. Boşanan kişi Türkiye’de evli kalmaya devam eder.
Türkiye’de boşanmış olmak için Türk Mahkemeleri tarafından“ boşanma” ya da yabancı mahkemenin verdiği boşanma kararı hakkında “tanıma kararı” verilmesi gerekmektedir. Tanıma davası eşlerden biri tarafından diğerine karşı açılmalıdır.
Davayı kısaca üç aşamalı süreçle açıklayabiliriz:
Birinci aşama davanın açılması ve karşı tarafa duruşma günü ve dava dilekçesinin gönderilmesidir.
İkinci aşama yargılamadır. Tanıma davası yargılamasında boşanma konusu yeniden ele alınmaz. Mahkeme sadece yabancı mahkeme tarafından verilmiş boşanma kararında tanımasına engel nitelikte Türk kamu düzenine aykırı bir unsur olup olmadığını dikkate alır. Bu nedenledir ki bu davalar genellikle tek bir duruşma yapılarak sonuçlandırılmaktadır. Yargılama mahkemenin tanıma ya da davanın reddi kararı vermesi ile sonuçlanır.
Üçüncü aşama gerekçeli kararın yazılması ve taraflara mahkeme tarafından gönderilmesi yani “tebliği”dir. Karar tebliğden sonra kesinleşebilir. Kesinleşmeden yürürlük kazanmaz. Dava yalnızca eş tarafından açılabilir. Mirasçıların dava hakkı yoktur.
Yurt dışında yaşayan pek çok Türk vatandaşı tanıma davasını ihmal etmekte ancak yeniden evlenmeye karar verdiğinde dava açma yoluna gitmektedir. Geciktirilen süreç ise yeni sorunları beraberinde getirmektedir. Dava edilen diğer eşin yurtdışında yaşaması halinde hem dava dilekçesinin hem de kararın yurtdışında yaşayan eşe tebliğ edilmesi ortalama 1 yıllık zamanı bulmaktadır. Bununla birlikte tanıma davasının çok daha kısa sürede sonuçlandırılmasıda mümkün dür. Ancak bunun için diğer eşin bizzat gelerek mahkemeden dava dilekçesini alması ya da bunun için bir avukata vekaletname vermesi gerekmektedir.
Çok sorunlu bitmeyen boşanma davalarında genellikle yurtdışında yaşayan eş Türkiye’de bir avukata boşanma kararının tanınması için vekâletname verip yargılamayı kısa sürede sonuçlandırmayı kabul etmektedir. Bazen ise vermiş olduğu vekâletin tam olarak neyi kapsadığından emin olamadığından bu konuda tereddüt gösterebilmektedir. Böyle bir durumda tanıma için çıkaracağı vekâletnamede bu vekâletnameyi dosya numarası ile belirttiği yurtdışında verilmiş boşanma kararının tanınması için verdiğini açıkça belirterek çıkarabilir ve böylelikle vekaletin istemediği bir amaç için kullanılmadığından emin olur.
Yabancı Mahkeme kararlarının tanınması için mahkemeye verilmesi gereken belgeler: Mahkemeye tanıma talebini içeren bir dava dilekçesi ekinde Yabancı mahkeme tarafından verilmiş boşanma kararı; Karar aslı üzerinde kesinleşme tarihini belirten mahkemenin yazısı; Kararın noter ya da konsolosluk onaylı Türkçe çevirisi ; Kararın “onay”ı verilmelidir.
Onay: yabancı mahkeme kararının yurt dışında resmi bir mahkeme tarafından verildiğini açıklayan bir işlemdir. Konuya ilişkin Lahey anlaşmasını imzalayan ülkelerden alınan kararlarda “apostille” onay yerine geçer.
Türk mahkemeleri karar üzerinde konsolosluk onayı ya da apostille görmeden tanıma kararı vermez. Boşanmanın tanınması davası sadece boşanma kararının nüfus kayıtlarına işlenmesi etkisini doğurur. Eğer yabancı mahkeme tarafından verilmiş kararda uygulanması istenen başka unsurlar var ise tanıma ve tenfiz davası birlikte açılmalıdır.
Avukatın Önemi
Tanıma ve tenfize ilişkin davalarda mahkemeye gerekli evraklarım eksiksiz sunulması ve sürelerin kaçırılmaması gerekmektedir. Bunu sağlamak için alanında uzman bir avukattan yardım alarak sürecin en doğru şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Bu sebeple özellikle tanıma ve tenfize ilişkin davalarda mutlak suretle bir avukata vekalet verilmesini tavsiye ediyorum.
